查看原文
其他

号称三剑客之首的awk,开始秀!

景禹 景禹 2022-06-09

预计阅读时间25分钟

今日目标

  • 熟悉awk的命令行模式基本语法结构

  • 熟悉awk的相关内部变量

  • 熟悉awk常用的打印函数print

  • 能够在awk中匹配正则表达式打印相关的行

一、awk介绍

1. awk概述

  • awk是一种编程语言,主要用于在linux/unix下对文本和数据进行处理,是linux/unix下的一个工具。数据可以来自标准输入、一个或多个文件,或其它命令的输出。

  • awk的处理文本和数据的方式:逐行扫描文件,默认从第一行到最后一行,寻找匹配的特定模式的行,并在这些行上进行你想要的操作。

  • awk分别代表其作者姓氏的第一个字母。因为它的作者是三个人,分别是Alfred Aho、Brian Kernighan、Peter Weinberger。

  • gawk是awk的GNU版本,它提供了Bell实验室和GNU的一些扩展。

  • 下面介绍的awk是以GNU的gawk为例的,在linux系统中已把awk链接到gawk,所以下面全部以awk进行介绍。

2. awk能干啥?

  1. awk用来处理文件和数据的,是类unix下的一个工具,也是一种编程语言

  2. 可以用来统计数据,比如网站的访问量,访问的IP量等等

  3. 支持条件判断,支持for和while循环

二、awk使用方式

1. 命令行模式使用

(一) 语法结构

awk 选项 '命令部分' 文件名


特别说明:
引用shell变量需用双引号引起

(二)常用选项介绍

  • -F 定义字段分割符号,默认的分隔符是空格

  • -v  定义变量并赋值

(三)  '命名部分说明'

  • 正则表达式,地址定位

'/root/{awk语句}'        sed中:'/root/p'
'NR==1,NR==5{awk语句}'      sed中:'1,5p'
'/^root/,/^ftp/{awk语句}'    sed中:'/^root/,/^ftp/p'
  • {awk语句1;awk语句2;...}

'{print $0;print $1}'    sed中:'p'
'NR==5{print $0}'        sed中:'5p'
注:awk命令语句间用分号间隔
  • BEGIN...END....

'BEGIN{awk语句};{处理中};END{awk语句}'
'BEGIN{awk语句};{处理中}'
'{处理中};END{awk语句}'

2. 脚本模式使用

(一) 脚本编写

#!/bin/awk -f 定义魔法字符
以下是awk引号里的命令清单,不要用引号保护命令,多个命令用分号间隔
BEGIN{FS=":"}
NR==1,NR==3{print $1"\t"$NF}
...

(二) 脚本执行

方法1
awk 选项 -f awk的脚本文件 要处理的文本文件
awk -f awk.sh filename

sed -f sed.sh -i filename

方法2
./awk的脚本文件(或者绝对路径) 要处理的文本文件
./awk.sh filename

./sed.sh filename
三、 awk内部相关变量
变量变量说明备注
$0当前处理行的所有记录
$1,$2,$3...$n文件中每行以间隔符号分割的不同字段awk -F: '{print $1,$3}'
NF当前记录的字段数(列数)awk -F: '{print NF}'
$NF最后一列$(NF-1)表示倒数第二列
FNR/NR行号
FS定义间隔符'BEGIN{FS=":"};{print $1,$3}'
OFS定义输出字段分隔符,默认空格'BEGIN{OFS="\t"};print $1,$3}'
RS输入记录分割符,默认换行'BEGIN{RS="\t"};{print $0}'
ORS输出记录分割符,默认换行'BEGIN{ORS="\n\n"};{print $1,$3}'
FILENAME当前输入的文件名

1、常用内置变量举例

# head /etc/passwd > 1.txt
# awk -F: '{print $1,$(NF-1)}' 1.txt
# awk -F: '{print $1,$(NF-1),$NF,NF}' 1.txt
# awk '/root/{print $0}' 1.txt
# awk '/root/' 1.txt
# awk -F: '/root/{print $1,$NF}' 1.txt
root /bin/bash
# awk -F: '/root/{print $0}' 1.txt
root:x:0:0:root:/root:/bin/bash
# awk 'NR==1,NR==5' 1.txt
# awk 'NR==1,NR==5{print $0}' 1.txt
# awk 'NR==1,NR==5;/^root/{print $0}' 1.txt
root:x:0:0:root:/root:/bin/bash
root:x:0:0:root:/root:/bin/bash
bin:x:1:1:bin:/bin:/sbin/nologin
daemon:x:2:2:daemon:/sbin:/sbin/nologin
adm:x:3:4:adm:/var/adm:/sbin/nologin
lp:x:4:7:lp:/var/spool/lpd:/sbin/nologin

2、内置变量分隔符举例

FS和OFS:
# awk 'BEGIN{FS=":"};/^root/,/^lp/{print $1,$NF}' 1.txt
# awk -F: 'BEGIN{OFS="\t\t"};/^root/,/^lp/{print $1,$NF}' 1.txt
root /bin/bash
bin /sbin/nologin
daemon /sbin/nologin
adm /sbin/nologin
lp /sbin/nologin
# awk -F: 'BEGIN{OFS="@@@"};/^root/,/^lp/{print $1,$NF}' 1.txt
root@@@/bin/bash
bin@@@/sbin/nologin
daemon@@@/sbin/nologin
adm@@@/sbin/nologin
lp@@@/sbin/nologin
[root@server shell07]#

RS和ORS:
修改源文件前2行增加制表符和内容:
vim 1.txt
root:x:0:0:root:/root:/bin/bash hello world
bin:x:1:1:bin:/bin:/sbin/nologin        test1 test2

# awk 'BEGIN{RS="\t"};{print $0}' 1.txt
# awk 'BEGIN{ORS="\t"};{print $0}' 1.txt

四、 awk工作原理

awk -F: '{print $1,$3,$4}' /etc/passwd

  1. awk使用一行作为输入,并将这一行赋给内部变量$0,每一行也可称为一个记录,以换行符(RS)结束

  2. 每行被间隔符:(默认为空格或制表符)分解成字段(或域),每个字段存储在已编号的变量中,从$1开始

    问:awk如何知道用空格来分隔字段的呢?

    答:因为有一个内部变量FS来确定字段分隔符。初始时,FS赋为空格

  3. awk使用print函数打印字段,打印出来的字段会以空格分隔,因为$1,$3之间有一个逗号。逗号比较特殊,它映射为另一个内部变量,称为输出字段分隔符OFS,OFS默认为空格

  4. awk处理完一行后,将从文件中获取另一行,并将其存储在$0中,覆盖原来的内容,然后将新的字符串分隔成字段并进行处理。该过程将持续到所有行处理完毕

五、awk使用进阶

1. 格式化输出printprintf

print函数 类似echo "hello world"
# date |awk '{print "Month: "$2 "\nYear: "$NF}'
# awk -F: '{print "username is: " $1 "\t uid is: "$3}' /etc/passwd


printf函数 类似echo -n
# awk -F: '{printf "%-15s %-10s %-15s\n", $1,$2,$3}'  /etc/passwd
# awk -F: '{printf "|%15s| %10s| %15s|\n", $1,$2,$3}' /etc/passwd
# awk -F: '{printf "|%-15s| %-10s| %-15s|\n", $1,$2,$3}' /etc/passwd

awk 'BEGIN{FS=":"};{printf "%-15s %-15s %-15s\n",$1,$6,$NF}' a.txt

%
s 字符类型 strings %-20s
%d 数值类型
占15字符
- 表示左对齐,默认是右对齐
printf默认不会在行尾自动换行,加\n

2. awk变量定义


# awk -v NUM=3 -F: '{ print $NUM }' /etc/passwd
# awk -v NUM=3 -F: '{ print NUM }' /etc/passwd
# awk -v num=1 'BEGIN{print num}' 
1
# awk -v num=1 'BEGIN{print $num}' 
注意:
awk中调用定义的变量不需要加$

3. awk中BEGIN...END使用

①BEGIN:表示在程序开始前执行

②END :表示所有文件处理完后执行

③用法:'BEGIN{开始处理之前};{处理中};END{处理结束后}'

(一) 举例说明1

打印最后一列和倒数第二列(登录shell和家目录)

awk -F: 'BEGIN{ print "Login_shell\t\tLogin_home\n*******************"};{print $NF"\t\t"$(NF-1)};END{print "************************"}' 1.txt

awk 'BEGIN{ FS=":";print "Login_shell\tLogin_home\n*******************"};{print $NF"\t"$(NF-1)};END{print "************************"}' 1.txt

Login_shell Login_home
************************
/bin/bash /root
/sbin/nologin /bin
/sbin/nologin /sbin
/sbin/nologin /var/adm
/sbin/nologin /var/spool/lpd
/bin/bash /home/redhat
/bin/bash /home/user01
/sbin/nologin /var/named
/bin/bash /home/u01
/bin/bash /home/YUNWEI
************************************

(二) 举例说明2

打印/etc/passwd里的用户名、家目录及登录shell

u_name h_dir shell
***************************

***************************

awk -F: 'BEGIN{OFS="\t\t";print"u_name\t\th_dir\t\tshell\n***************************"};{printf "%-20s %-20s %-20s\n",$1,$(NF-1),$NF};END{print "****************************"}' 1.txt


# awk -F: 'BEGIN{print "u_name\t\th_dir\t\tshell" RS "*****************"} {printf "%-15s %-20s %-20s\n",$1,$(NF-1),$NF}END{print "***************************"}' /etc/passwd

格式化输出:
echo print
echo -n printf

{printf "%-15s %-20s %-20s\n",$1,$(NF-1),$NF}

4. awk和正则的综合运用

运算符说明
==等于
!=不等于
>大于
<小于
>=大于等于
<=小于等于
~匹配
!~不匹配
!逻辑非
&&逻辑与
||逻辑或

(一) 举例说明

从第一行开始匹配到以lp开头行
awk -F: 'NR==1,/^lp/{print $0 }' /etc/passwd
从第一行到第5
awk -F: 'NR==1,NR==5{print $0 }' /etc/passwd
从以lp开头的行匹配到第10
awk -F: '/^lp/,NR==10{print $0 }' /etc/passwd
从以root开头的行匹配到以lp开头的行
awk -F: '/^root/,/^lp/{print $0}' /etc/passwd
打印以root开头或者以lp开头的行
awk -F: '/^root/ || /^lp/{print $0}' /etc/passwd
awk -F: '/^root/;/^lp/{print $0}' passwd
显示5-10
awk -F':' 'NR>=5 && NR<=10 {print $0}' /etc/passwd
awk -F: 'NR<=10 && NR>=5 {print $0}' /etc/passwd

打印30-39行以bash结尾的内容:
[root@localhost ~]# awk 'NR>=30 && NR<=39 && $0 ~ /bash$/{print $0}' passwd
zhangjm:x:500:500:root:/home/zhangjm:/bin/bash

[root@localhost ~]# awk 'NR>=3 && NR<=8 && /nologin$/' 1.txt
daemon:x:2:2:daemon:/sbin:/sbin/nologin
adm:x:3:4:adm:/var/adm:/sbin/nologin
lp:x:4:7:lp:/var/spool/lpd:/sbin/nologin

打印文件中1-5并且以root开头的行
[root@localhost ~]# awk 'NR>=1 && NR<=5 && $0 ~ /^root/{print $0}' 1.txt
root:x:0:0:root:/root:/bin/bash
[root@localhost ~]# awk 'NR>=1 && NR<=5 && $0 !~ /^root/{print $0}' 1.txt
bin:x:1:1:bin:/bin:/sbin/nologin
daemon:x:2:2:daemon:/sbin:/sbin/nologin
adm:x:3:4:adm:/var/adm:/sbin/nologin
lp:x:4:7:lp:/var/spool/lpd:/sbin/nologin


理解;号和||的含义:
[root@localhost ~]# awk 'NR>=3 && NR<=8 || /bash$/' 1.txt
[root@localhost ~]# awk 'NR>=3 && NR<=8;/bash$/' 1.txt


打印IP地址
# ifconfig eth0|awk 'NR>1 {print $2}'|awk -F':' 'NR<2 {print $2}'
# ifconfig eth0|grep Bcast|awk -F':' '{print $2}'|awk '{print $1}'
# ifconfig eth0|grep Bcast|awk '{print $2}'|awk -F: '{print $2}'


# ifconfig eth0|awk NR==2|awk -F '[ :]+' '{print $4RS$6RS$8}'
# ifconfig eth0|awk -F"[ :]+" '/inet addr:/{print $4}'

练习

  • 显示可以登录操作系统的用户所有信息     从第7列匹配以bash结尾,输出整行(当前行所有的列)

[root@localhost ~] awk '/bash$/{print $0}'    /etc/passwd
[root@localhost ~] awk '/bash$/{print $0}' /etc/passwd
[root@localhost ~] awk '/bash$/' /etc/passwd
[root@localhost ~] awk -F: '$7 ~ /bash/' /etc/passwd
[root@localhost ~] awk -F: '$NF ~ /bash/' /etc/passwd
[root@localhost ~] awk -F: '$0 ~ /bash/' /etc/passwd
[root@localhost ~] awk -F: '$0 ~ /\/bin\/bash/' /etc/passwd
  • 显示可以登录系统的用户名

# awk -F: '$0 ~ /\/bin\/bash/{print $1}' /etc/passwd
  • 打印出系统中普通用户的UID和用户名

500 stu1
501 yunwei
502 user01
503 user02
504 user03


#
 awk -F: 'BEGIN{print "UID\tUSERNAME"} {if($3>=500 && $3 !=65534 ) {print $3"\t"$1} }' /etc/passwdUID USERNAME


#
 awk -F: '{if($3 >= 500 && $3 != 65534) print $1,$3}' 1.txt

5. awk的脚本编程

(一) 流程控制语句

① if结构

if语句:

if [ xxx ];then
xxx
fi

格式:
awk 选项 '正则,地址定位{awk语句}'  文件名

{ if(表达式){语句1;语句2;...}}
#$3为uid

awk -F: '{if($3>=500 && $3<=60000) {print $1,$3} }' passwd

# awk -F: '{if($3==0) {print $1"是管理员"} }' passwd
root是管理员

# awk 'BEGIN{if('$(id -u)'0) {print "admin"} }'
admin

② if...else结构

if...else语句:
if [ xxx ];then
  xxxxx
  
else
  xxx
fi

格式:
{if(表达式){语句;语句;...}else{语句;语句;...}}

awk -F: '{ if($3>=500 && $3 != 65534) {print $1"是普通用户"} else {print $1,"不是普通用户"}}' passwd

awk 'BEGIN{if( '$(id -u)'>=500 && '$(id -u)' !=65534 ) {print "是普通用户"} else {print "不是普通用户"}}'

③ if...elif...else结构

if [xxxx];then
  xxxx
elif [xxx];then
  xxx
....
else
...
fi


if...else if...else语句:

格式:
{ if(表达式1){语句;语句;...}else if(表达式2){语句;语句;...}else if(表达式3){语句;语句;...}else{语句;语句;...}}

awk -F: '{ if($3==0) {print $1,":是管理员"} else if($3>=1 && $3<=499 || $3==65534 ) {print $1,":是系统用户"} else {print $1,":是普通用户"}}'


awk -F: '{ if($3==0) {i++} else if($3>=1 && $3<=499 || $3==65534 ) {j++} else {k++}};END{print "管理员个数为:"i "\n系统用户个数为:"j"\n普通用户的个数为:"k }'


# awk -F: '{if($3==0) {print $1,"is admin"} else if($3>=1 && $3<=499 || $3==65534) {print $1,"is sys users"} else {print $1,"is general user"} }' 1.txt

awk -F: '{ if($3==0) {print $1":管理员"} else if($3>=1 && $3<500 || $3==65534 ) {print $1":是系统用户"} else {print $1":是普通用户"}}'   /etc/passwd


awk -F: '{if($3==0) {i++} else if($3>=1 && $3<500 || $3==65534){j++} else {k++}};END{print "管理员个数为:" i RS "系统用户个数为:"j RS "普通用户的个数为:"k }' /etc/passwd
数为:1
系统用户个数为:29
普通用户的个数为:1

# awk -F: '{ if($3==0) {print $1":是管理员"} else if($3>=500 && $3!=65534) {print $1":是普通用户"} else {print $1":是系统用户"}}' passwd

awk -F: '{if($3==0){i++} else if($3>=500){k++} else{j++}} END{print i; print k; print j}' /etc/passwd

awk -F: '{if($3==0){i++} else if($3>999){k++} else{j++}} END{print "管理员个数: "i; print "普通用个数: "k; print "系统用户: "j}' /etc/passwd

如果是普通用户打印默认shell,如果是系统用户打印用户名
# awk -F: '{if($3>=1 && $3<500 || $3 65534) {print $1} else if($3>=500 && $3<=60000 ) {print $NF} }' /etc/passwd

(二) 循环语句

① for循环

打印1~5
for ((i=1;i<=5;i++));do echo $i;done

#
 awk 'BEGIN { for(i=1;i<=5;i++) {print i} }'
打印1~10中的奇数
# for ((i=1;i<=10;i+=2));do echo $i;done|awk '{sum+=$0};END{print sum}'
# awk 'BEGIN{ for(i=1;i<=10;i+=2) {print i} }'
# awk 'BEGIN{ for(i=1;i<=10;i+=2) print i }'

计算1-5的和
# awk 'BEGIN{sum=0;for(i=1;i<=5;i++) sum+=i;print sum}'
# awk 'BEGIN{for(i=1;i<=5;i++) (sum+=i);{print sum}}'
# awk 'BEGIN{for(i=1;i<=5;i++) (sum+=i);print sum}'

② while循环

打印1-5
# i=1;while (($i<=5));do echo $i;let i++;done

#
 awk 'BEGIN { i=1;while(i<=5) {print i;i++} }'
打印1~10中的奇数
# awk 'BEGIN{i=1;while(i<=10) {print i;i+=2} }'
计算1-5的和
# awk 'BEGIN{i=1;sum=0;while(i<=5) {sum+=i;i++}; print sum }'
# awk 'BEGIN {i=1;while(i<=5) {(sum+=i) i++};print sum }'

③ 嵌套循环

嵌套循环:
#!/bin/bash
for ((y=1;y<=5;y++))
do
  for ((x=1;x<=$y;x++))
  do
    echo -n $x  
  done
echo
done

awk 'BEGIN{ for(y=1;y<=5;y++) {for(x=1;x<=y;x++) {printf x} ;print } }'


# awk 'BEGIN { for(y=1;y<=5;y++) { for(x=1;x<=y;x++) {printf x};print} }'
1
12
123
1234
12345

# awk 'BEGIN{ y=1;while(y<=5) { for(x=1;x<=y;x++) {printf x};y++;print}}'
1
12
123
1234
12345

尝试用三种方法打印99口诀表:
#awk 'BEGIN{for(y=1;y<=9;y++) { for(x=1;x<=y;x++) {printf x"*"y"="x*y"\t"};print} }'

#awk 'BEGIN{for(y=1;y<=9;y++) { for(x=1;x<=y;x++) printf x"*"y"="x*y"\t";print} }'
#awk 'BEGIN{i=1;while(i<=9){for(j=1;j<=i;j++) {printf j"*"i"="j*i"\t"};print;i++ }}'

#awk 'BEGIN{for(i=1;i<=9;i++){j=1;while(j<=i) {printf j"*"i"="i*j"\t";j++};print}}'

循环的控制:
break    条件满足的时候中断循环
continue  条件满足的时候跳过循环
# awk 'BEGIN{for(i=1;i<=5;i++) {if(i==3) break;print i} }'
1
2
# awk 'BEGIN{for(i=1;i<=5;i++){if(i==3) continue;print i}}'
1
2
4
5

6. awk算数运算

+ - * / %(模) ^(幂2^3)
可以在模式中执行计算,awk都将按浮点数方式执行算术运算
# awk 'BEGIN{print 1+1}'
# awk 'BEGIN{print 1**1}'
# awk 'BEGIN{print 2**3}'
# awk 'BEGIN{print 2/3}'

六、awk统计案例

1、统计系统中各种类型的shell

# awk -F: '{ shells[$NF]++ };END{for (i in shells) {print i,shells[i]} }' /etc/passwd
# 涉及关联数组
books[linux]++
books[linux]=1
shells[/bin/bash]++
shells[/sbin/nologin]++

/bin/bash 5
/sbin/nologin 6

shells[/bin/bash]++ a
shells[/sbin/nologin]++ b
shells[/sbin/shutdown]++ c

books[linux]++
books[php]++

2、统计网站访问状态

# ss -antp|grep 80|awk '{states[$1]++};END{for(i in states){print i,states[i]}}'
TIME_WAIT 578
ESTABLISHED 1
LISTEN 1

#
 ss -an |grep :80 |awk '{states[$2]++};END{for(i in states){print i,states[i]}}'
LISTEN 1
ESTAB 5
TIME-WAIT 25

#
 ss -an |grep :80 |awk '{states[$2]++};END{for(i in states){print i,states[i]}}' |sort -k2 -rn
TIME-WAIT 18
ESTAB 8
LISTEN 1

3、统计访问网站的每个IP的数量

# netstat -ant |grep :80 |awk -F: '{ip_count[$8]++};END{for(i in ip_count){print i,ip_count[i]} }' |sort


# ss -an |grep :80 |awk -F":" '!/LISTEN/{ip_count[$(NF-1)]++};END{for(i in ip_count){print i,ip_count[i]}}' |sort -k2 -rn |head

4、统计网站日志中PV量

统计Apache/Nginx日志中某一天的PV量 <统计日志>
# grep '16/Mar/2020' mysqladmin.cc-access_log |wc -l
14519

统计Apache/Nginx日志中某一天不同IP的访问量 <统计日志>
# grep '16/Mar/2020' mysqladmin.cc-access_log |awk '{ips[$1]++};END{for(i in ips){print i,ips[i]} }' |sort -k2 -rn |head

# grep '16/Mar/2020' access.log |awk '{ips[$1]++};END{for(i in ips){print i,ips[i]} }' |awk '$2>100' |sort -k2 -rn

名词解释:

网站浏览量(PV)名词:PV=PageView (网站浏览量)说明:指页面的浏览次数,用以衡量网站用户访问的网页数量。多次打开同一页面则浏览量累计。用户每打开一个页面便记录1次PV。

名词:VV = Visit View(访问次数)说明:从访客来到您网站到最终关闭网站的所有页面离开,计为1次访问。若访客连续30分钟没有新开和刷新页面,或者访客关闭了浏览器,则被计算为本次访问结束。

独立访客(UV)名词:UV= Unique Visitor(独立访客数)说明:1天内相同的访客多次访问您的网站只计算1个UV。

独立IP(IP)名词:IP=独立IP数说明:指1天内使用不同IP地址的用户访问网站的数量。同一IP无论访问了几个页面,独立IP数均为1

推荐阅读

Shell编程之文本处理工具与bash的特性

SHELL编程之变量与四则运算

SHELL编程之条件判断和流程控制

SHELL编程之case语句(“确认过眼神,我遇上对的人”)

SHELL编程正则表达式,这一篇就够了

您可能也对以下帖子感兴趣

文章有问题?点此查看未经处理的缓存